به گزارش ایحاء از کرمانشاه؛ جلسه دفاعیه دانشجو  روح اله اسماعیلی رشته تحصیلی علوم قرآن گرایش اعجاز در مقطع کارشناسی ارشد با عنوان: بررسی تطبیقی اعجازقرآن کریم از دیدگاه متکلمان شیعه و معتزله (با تکیه بر آرای سید مرتضی و قاضی عبدالجبار معتزلی) با راهنمایی آقای دکتر سیدمحمد اسماعیلی و داوری سرکار خانم دکتر زهره نریمانی در دانشکده علوم قرآنی کرمانشاه برگزار گردید.

در بخشی از این پایان نامه می خوانیم:

موضوع اعجاز قرآن کریم از موضوعات مهم علوم قرآنی است از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مسلمان از مذاهب مختلف بوده است. در این میان می توان به دیدگاه سید مرتضی علم الهدی  از علمای شیعه در قرن چهارم و پنجم  و دیدگاه  قاضی عبدالجبار معتزلی اشاره کرد. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی دیدگاه سید مرتضی و قاضی عبدالجبار مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که دیدگاه سید مرتضی در مورد اعجاز قرآن به «صرفه» معروف شده است. این دیدگاه از سوی اندیشمندان شیعی مورد پذیرش قرار نگرفت. سید مرتضی درباره اعجاز قرآن به نظریه صرفه معتقد است و آن  را بر سه وجه می داند: 1. سلب قدرت؛ 2. سلب دواعی؛ 3. سلب علوم. سید مرتضی چنین استدلال می کند که اگر فصاحت قرآن، خارق عادت بود، می بایست بین قرآن و افصح کلام عرب تفاوت بسیار باشد، ولی چنین نیست.  قاضی عبدالجبار نیز به اعجاز قرآن معتقد است، اما تنها دلیل اعجاز قرآن را فصاحت می‌داند و صرفه و اخبار ازغیب و غیر آن را رد می‌نماید. از مبانی فکری سید مرتضی که باعث گرایش ایشان به نظریه صرفه شد، اعتقاد ایشان بر این مسئله است که وجه فصاحت قرآن خارق العاده نیست، بنابراین قرآن به نفسه معجزه نمی‌باشد و قرآن به منع از معارضه که همان حقیقت معجزه است دلالت دارد. در واقع درک ناتوانی در برابر این معارضه از سوی مخاطبان، آن‌ها را به این منع رهنمون ساخت و این ناتوانی در معارضه دلیلی بر نبوت پیامبر(ص) است و برای آشکار شدن ناتوانی مخاطبان، باید تحدی با قرآن صورت گیرد.

مهمترین سرفصل های این پایان نامه عبارتند از:

فصل  اول پس از بیان کلیات ، در مفهوم شناسی 4 واژه اعجاز، فصاحت، بلاغت و صرفه مورد بررسی قرار گرفته است.

فصل دوم دیدگاه سید مرتضی در اعجاز قرآن، مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. سید مرتضی معتقد است اگر قرآن معجزه باشد باید به آسانی به درک تفاوت آن با کلام فصیح و عادی موفق شویم؛ اما ما که قدرت تمیز بین بعضی از سوره‌های قرآن و کلام فصیح عرب را به آسانی نداریم؛ پس قرآن معجزه نیست.

فصل سوم دیدگاه قاضی عبدالجبار در اعجاز قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. قاضی عبدالجبار معتقد است عرب‌ها فصاحت و بلاغت قرآن و نیز نظم و حسن تألیف خارق العاده ی قرآن را درک کردند و برایشان یقین حاصل شد که تلاش‌هایشان در مقابل عظمت قرآن بی ارزش خواهد بود، لذا آگاهانه و عالمانه از ورود به این حوزه منصرف شدند نه از روی جبر

این پایان نامه در نهایت با کسب درجه خوب در این دانشکده پذیرفته شد.